De Technische Universiteit Eindhoven besluit vanuit het niets dat alle christelijke studentenverenigingen per september op straat zullen staan. Omdat de universiteit een ‘neutraal karakter’ wil handhaven en hun geen huisvesting meer biedt. Maar eigenlijk natuurlijk gewoon omdat het geld en ruimte scheelt. Even een briefje aan de vice-voorzitter van het bestuur.
Beste Jo van Ham,
dus ik begrijp dat God straks definitief verdwijnt uit Eindhoven. Wat een enig, ambitieus project is dat! Ik vraag me dan direct af hoe zoiets gaat in van die bestuurlijke binnenkamertjes waar witgrijze mannen voor almachtige drie-eenheid spelen.
Was het nou eigenlijk pure onkunde waardoor je de christelijke studentenverenigingen moest laten vallen? Dat jullie met z’n drieën een nieuw gebouw hadden bedacht en er toen later pas achterkwamen dat het huis van de alma mater niet genoeg kamers had voor al haar kinderen? Dat ingenieur Mengelers en rector magnificus prof.dr.ir. F.P.T. (jij mag Frank zeggen) Baaijens jou panisch aankeken? Dat jij quasi-nonchalant je moment of fame pakte en hen geruststelde? Jij, Jo van Ham, vice-voorzitter, het derde bestuurslid maar wel de enige met een juridische graad en een gladde tong, jij zou er wel een mooi verhaal van maken.
Jo van Ham met de oplossing
Je staat op, legt een kalmerende hand op de schouder van ingenieur Mengelers en werpt rector Frank een samenzweerderige glimlach toe. ‘Hoeveel plekken komen we tekort?’. Mengelers antwoordt bedremmeld dat het er drie of vier zijn. Frank zwijgt verbeten, handen tot vuisten gebald, kaken op elkaar. Vanochtend voor de spiegel heeft hij nog tevreden geconstateerd dat hij op een jonge Hans Wiegel lijkt. Hij vraagt zich stilletjes af wat Wiegel zou hebben gedaan in zijn situatie.
Jij weet het wel.
‘En hoeveel… Hoeveel van onze koorballen-clubs zijn er christelijk?’. Met het laatste woord komt een beetje speeksel mee. De voorzitter begrijpt direct wat je bedoelt. Mengelers grijnst: ‘Nu je het zegt, Jo, daar valt nog best in te snijden’.
En zo geschiedde.
Lekker Ichthus Eindhoven kapotmaken
Wat zit daar nou toch onder, Jo? Is het weer die hopeloos ouderwetse tegenstelling tussen natuurwetenschap en religie? Is het babyboomer-nijd over dat onuitroeibare fenomeen religie dat maar blijft bloeien waar secularisatie al eeuwenlang snoeit? Want zeg nou zelf, Jo: een, twee, drie gereformeerd aandoende studentenclubjes op een technische campus in Rooms Brabant, dat doen ze toch maar weer wonderlijk goed. Irritant goed, zo je wilt. Of is het iets anders? Gebruik je deze gelegenheid om principieel te seculariseren, zodat je straks geen enge moslimstudentenclubs hoeft te faciliteren?
Ik weet het niet. Wel weet ik dat ik net Herbert sprak, de sympathieke voorzitter van Ichthus Eindhoven (tachtig leden). Herbert was stomverbaasd toen hij dit voorjaar plotseling hoorde dat het gebouw van zijn studentenvereniging in september tegen de vlakte zou gaan – en de universiteit er niets voor in de plaats wil geven. Stomverbaasd omdat Ichthus al anderhalf jaar met jullie in gesprek is over dit thema, en dit besluit ineens uit de lucht kwam vallen. Stomverbaasd ook vanwege het principiële besluit – ik noem het een ad hoc bestuurderssmoesje – dat eraan ten grondslag ligt.
‘Als je kijkt naar de steun die andere verenigingen krijgen en dan hoort dat alleen gelovige verenigingen zo worden gekort, dan voelt het als een ongelijke behandeling’, zegt Herbert. ‘Er is geen enkele andere universiteit waar dit gebeurt, in andere steden zeggen ze: dit is idioot, dit kan niet, dit mag niet’. De landelijke website van Ichthus noemt het een besluit dat in strijd is met artikel 1 van de Grondwet: discriminatie op basis van religie.
Seculiere droom, om te kotsen
Maar jij bent een jurist, Jo, en jij zag die beschuldiging al aankomen. Dus zei je snel dat jouw TU/e niets tegen religieuze uitingen van het individu heeft. Jullie hebben zelfs een stilteruimte. Zo zie je de gelovigen blijkbaar het liefst. Als ze er dan zijn, dan het liefst met hun bek dicht in een stilteruimte. Dat liever dan in groepsverband verzameld in een eigen clubgebouw. Way to go, Jo!
Ach man, die achterhaalde seculiere droom. Alsof het al niet erg genoeg is dat alle studenten er hetzelfde uitzien wil jij hen ook nog eens beroven van wat hen uniek maakt – hun geloof. Ik wil er niet in leven, Jo, in jouw ideale land. Religie monddood in een hoekje gedrukt. Die gevierde ‘neutraliteit’ van je is niets dan een schaamlap voor het angstzweet dat parelt in de bilnaad van de ontkerkelijkte elite zodra het woordje God valt. In godsnaam, wat kan er mooier zijn dan een breed en gevarieerd scala van studentenverenigingen op je campus? Dat scheer je toch niet kaal, dat verf je toch niet egaal?
Niet zo bang nou, Jo van Ham
Zeker, Jo. Christelijke studentenverenigingen hebben de neiging om wat vreemde, vrome liederen te zingen. Maar op welke grond is dat minder OK dan de ‘zang-en-zuip-festijnen’ of, in goed Latijn, de ‘cantussen‘ van een seculiere vereniging? Zeker, Jo. Christelijke studentenverenigingen hebben de neiging al te dweperig te doen over een rabbi uit een ver verleden. Maar op welke grond is dat minder OK dan een seculiere obsessie met Aristoteles? Zeker, Jo. Christelijke studentenverenigingen zijn wat specifiek qua doelgroep en niet iedereen zal zich er even goed thuisvoelen. Maar hoe denk je dat dat zit bij de twee ‘heerendisputen‘ en bij de harde corpskernen?
Elke studentenvereniging werkt met archaïsch taalgebruik, een roemruchte historie, gemeenschappelijke liederen, hobby’s, idealen. Zolang dat binnen de grenzen van de wet blijft moet die vrijheid er zijn en verdienen die verenigingen gelijke behandeling. Is een grondrecht, Jo! De religiestress (of natuurlijk gewoon het opportunisme) van een universiteitsbestuur mag daar niet tussenkomen. Daarom ga ik er net als Herbert vanuit dat dit een vergissing is en dat er voor september gewoon een oplossing is gevonden voor het huisvestingsprobleem van Ichthus Eindhoven.
Met warme theologische groet,
Alain Verheij (Research Master of Arts)