Ik kijk dan eens naar de Tafel van Tijs (wat jij hier ook kunt doen) en even ben ik zo naïef om te denken dat het een kort gesprek wordt. Nederland heeft een jaar geleden toegezegd om een schrale vierduizend vluchtelingen op te nemen. We zijn tot nu toe op een schandalige zeshonderd blijven steken.
Beloofd is beloofd, zeggen profeten als Tinkebell en Rikko Voorberg. De eerste zat bij de Tafel van Tijs om WeGaanZeHalen.nl onder de aandacht te brengen. Een symbolische actie die de regering aan haar eigen afspraken moet herinneren.
Even ben ik zo naïef om te denken dat het een kort gesprek wordt. Een regering schiet tekort in het naleven van toch al behoorlijk zuinige humanitaire overeenkomsten, een groep activisten wijst op dat onrecht. Den Haag, schiet op. Activisten, bedankt. Einde gesprek.
Maar zo gaat dat niet meer, tegenwoordig.
Na zaken als het bed-bad-en-brood-fiasco zijn we er namelijk aan gewend dat heldere afspraken en basale mensenrechten onderhandelbaar zijn. Dat ze ter discussie gesteld mogen worden. Door ‘realisten’ als Arnold Karskens.
Oh ja, Arnold Karskens
Die eerst een Trumpje maakt tegen Tinkebell:
Haar hart zit op de juiste plaats hoor, maar er is kortsluiting in de bovenkamer.
Zo beginnen wij dan even met onze dagelijkse dosis seksisme – het linkse meisje aan tafel is lief, maar ze moet het nadenken maar even aan de rationele mannen overlaten. Eigenlijk zijn we hier al uitgepraat wat Karskens betreft.
Als presentator Tijs (deze moeten we hem nageven) ’toch effe’ zegt dat we het wel beloofd hebben, die opvang van asielzoekers, vervolgt Arnold Karskens met een schoopleintje:
Ja, maar de andere landen houden zich er ook niet aan.
CU-kamerlid Carola Schouten meldt tot drie keer toe dat Nederland wat dit betreft wel op de tweede plek van Europa staat. Alsof we daar nog trots op moeten zijn, met onze zestien procent. (En deze geven we Tijs nog weer na: ‘dat is trouwens wel slecht he dat Europa zo slecht de afspraken nakomt’).
‘Stuur ze terug’, zegt een inmiddels wanhopige Karskens nog eens, terwijl hij uitkraamt dat hij geen Syrische vluchteling met een oorlogswond heeft gezien (alsof je gewond moet zijn om oorlogsvluchteling te mogen heten), dat het de rijke elite is die asiel zoekt, dat het een pavlovreactie is om zielige beelden te zien en vervolgens te willen helpen (mijn God, dat mag ik hopen) en munt de lollige term ‘asielshoppers’ voor migranten die het in wel zeven landen hebben geprobeerd (alsof zo’n omzwerving hun lijden niet groter in plaats van kleiner maakt).
Maar het is al veel te laat
Maar het is al veel te laat. De vluchtelingen zijn al geen mensen meer, maar Skittles waarmee we over tafel schuiven, die we in onze handen op kleur en smaak rangschikken. ‘Neem ze allemaal op, dan sorteren we ze hier wel rustig uit’, zegt de (overigens zeer royale) theoloog van dienst, Frank Bosman.
Ook al is de hele tafel op Karskens na van mening dat de overheid uiteindelijk moet doen wat er afgesproken is, het gif is al door het debat gemengd. Vluchtelingen zijn pionnen waarmee we schuiven, mensenrechten en keiharde afspraken zijn filosofische concepten die rekbaar zijn geworden. Om deze ene reden: het feit dat we figuren als Karskens aan het woord laten als serieuze gesprekspartner en onze opvattingen over rechtvaardigheid niet aan vaste waarden peilen maar aan de dialoog, waarbij de waarheid vast ergens in het midden zal liggen.
Het is al veel te laat. In Amerika spant het erom of de racistische, seksistische fascist eerste of tweede wordt. In Nederland spant het erom of de partij die hardop over razzia’s droomt eerste of tweede wordt.
In het maatschappelijke debat schrikken we daar niet meer van, omdat we onze normen en waarden onverschillig gedemocratiseerd hebben. In de gedachte dat iedere gek die overtuigd iets roept ergens wel een kern van waarheid te pakken zal hebben. Onzin, natuurlijk: de geschiedenisboeken staan vol met gevaarlijke gekken die beter hadden kunnen zwijgen.
Waarom laten we Holleeder niet vrij?
Het gesprek gaat verder. Over de preek die Mark Rutte deze zondag hield. De preek zelf vond ik sympathiek, daar niet van. Met plezier en vaak met instemming gelezen. Maar wat moet ik eigenlijk met een premier die de kansel bestijgt en het intussen vertikt om 3.400 vluchtelingen tussen wal en schip hun beloofde thuis te geven?
Het is al veel te laat – we schrikken nergens meer van.
Carola Schouten heeft een boek over Willem Holleeder gelezen. We horen een fragment waarin hij zijn zus uitfoetert. Wie denkt ze wel dat ze is. Ze zit hem alleen maar in de weg. Als ze niet oppast laat hij haar alle hoeken van de straat zien.
Waarom laten we hem niet vrij?
Holleeder die een handjevol andere criminelen om liet leggen. Holleeder die een paar dozijn mensen afperste. Holleeder die zijn naasten ontmenselijkt en afserveert als niets dan een sta-in-de-weg.
Met zijn houding worden andere mensen presidentskandidaat, beleidsmaker of opiniemaker bij NPO talkshows. Het is niet toevallig dat Willem ooit aanschoof bij CollegeTour. Het is een symptoom van wat we na ruim vijftien jaar verruwing toch eindelijk moeten constateren:
het is al veel te laat.